Làm mẹ là một hành trình dài và đầy cảm xúc. Tôi tin rằng bất kỳ người mẹ nào cũng mong muốn mình trở thành một điểm tựa vững chắc và là người bạn đồng hành thân thiết của con. Nhưng các bạn có bao giờ tự hỏi: Chúng ta đã thực sự hiểu cách nói chuyện với con chưa? Có những lúc tôi tự nhủ, tại sao con mình không muốn chia sẻ, không muốn nói chuyện với mình nhiều như trước nữa. Và rồi, tôi nhận ra rằng, điều con cần không phải là những lời chỉ bảo suông mà là một cuộc trò chuyện thật sự – nơi tôi lắng nghe và thấu hiểu.
Giao tiếp với con không đơn giản chỉ là hỏi con ăn gì, học bài thế nào hay được điểm mấy hôm nay. Đó là cả một nghệ thuật, nơi từng lời nói, từng ánh mắt và cử chỉ đều mang sức mạnh đặc biệt. Và khi tôi thay đổi cách trò chuyện, tôi thấy con cởi mở hơn, tin tưởng hơn và sẵn sàng chia sẻ mọi điều trong cuộc sống.
Tại sao việc nói chuyện với con lại quan trọng đến thế?
Đối với tôi, giao tiếp không chỉ là công cụ để trao đổi thông tin mà còn là cách để gắn kết tình cảm. Tôi nhận ra rằng, nếu không trò chuyện đúng cách, con tôi có thể sẽ dần trở nên xa cách. Chúng ta đều biết, trẻ con rất nhạy cảm. Chỉ cần một câu nói thiếu kiên nhẫn, một lời nhận xét vô ý cũng có thể khiến con khép lòng. Ngược lại, một câu nói tích cực, một ánh mắt khích lệ lại đủ sức lan tỏa niềm tin và yêu thương cho con.
Tôi bắt đầu nhận ra rằng, thông qua những cuộc trò chuyện, mình có thể giúp con hình thành nhân cách, cách tư duy và cả thái độ sống. Những lời nói nhỏ bé của tôi hàng ngày thực ra chính là những hạt giống gieo vào tâm hồn con. Nếu lời nói là những điều tích cực, nhẹ nhàng, thì con sẽ lớn lên với sự tự tin và lạc quan.
Hơn thế nữa, giao tiếp đúng cách còn giúp tôi hiểu được con nhiều hơn. Có những ngày con không vui, không muốn ăn cơm hay có thái độ lầm lì. Nếu không trò chuyện, tôi đã nghĩ rằng con bướng bỉnh hay “không ngoan”. Nhưng thực ra, chỉ cần hỏi một câu nhẹ nhàng: “Con có chuyện gì buồn phải không? Kể mẹ nghe được không?”, tôi đã biết lý do đằng sau tất cả.
Những nguyên tắc tôi luôn áp dụng khi trò chuyện với con
Làm mẹ nhiều năm, tôi nhận ra rằng không phải cứ nói nhiều là tốt, cũng không phải cứ khuyên nhủ hay áp đặt là con sẽ nghe. Giao tiếp với con cần có cách. Tôi đã áp dụng một vài nguyên tắc và nhận thấy sự khác biệt rõ rệt.
Trước tiên, tôi luôn cố gắng lắng nghe một cách chủ động. Khi con bắt đầu nói, tôi tạm gác mọi việc lại. Không điện thoại, không bận rộn với công việc nhà. Thay vào đó, tôi tập trung vào câu chuyện của con, giữ ánh mắt và nụ cười khích lệ. Điều này giúp con cảm nhận được rằng: “Mẹ đang thực sự quan tâm đến mình.”
Tôi cũng học cách dùng ngôn ngữ tích cực. Thay vì nói “Sao con vụng về thế?”, tôi sẽ đổi thành “Không sao đâu con, mình làm lại nhé!”. Thật kỳ diệu khi tôi thay đổi cách nói, con tôi không còn sợ hãi hay tự ti nữa. Ngược lại, con vui vẻ và chủ động hơn rất nhiều.
Ngoài ra, tôi luôn cố gắng đặt mình vào vị trí của con. Đôi lúc tôi cũng bực mình khi con khóc chỉ vì những lý do rất nhỏ nhặt, nhưng thay vì trách con “Sao con khóc lóc mãi thế?”, tôi thử nhẹ nhàng hỏi: “Chuyện này làm con buồn đúng không? Con muốn mẹ ôm con một lát không?”. Cách này vừa giúp con bình tĩnh, vừa giúp tôi hiểu hơn về cảm xúc thật của con.
Cuối cùng, điều quan trọng nhất mà tôi luôn ghi nhớ là không phán xét hay áp đặt suy nghĩ. Con tôi có cá tính riêng, có những suy nghĩ mà tôi cần tôn trọng. Khi tôi bắt đầu đặt câu hỏi thay vì đưa ra mệnh lệnh, con trở nên tự tin hơn trong việc bày tỏ quan điểm của mình.
Cách nói chuyện với con theo từng độ tuổi
Tôi nhận ra rằng, ở mỗi giai đoạn, con cần mẹ giao tiếp theo những cách khác nhau. Tôi đã thay đổi cách trò chuyện với con qua từng độ tuổi, và điều này thực sự hiệu quả.
Khi con còn nhỏ, từ 0-3 tuổi, tôi thường xuyên nói chuyện với con ngay cả khi con chưa biết trả lời. Tôi miêu tả mọi thứ xung quanh, từ “Đây là quả táo đỏ” cho đến “Mẹ đang thay áo cho con nhé!”. Những lời nói đơn giản giúp con tôi cảm thấy gần gũi và bắt đầu nhận thức về thế giới xung quanh.
Từ 4-6 tuổi, tôi nhận thấy con bắt đầu tò mò hơn rất nhiều. Con thường xuyên hỏi “Tại sao?” và tôi luôn cố gắng kiên nhẫn trả lời. Ngoài ra, tôi kể cho con nghe những câu chuyện nhỏ, vừa thú vị vừa có bài học nhẹ nhàng, như cách để giữ lời hứa hay ý nghĩa của lòng tốt.
Từ 7-12 tuổi, tôi dần chuyển sang hỏi ý kiến của con nhiều hơn. Thay vì chỉ bảo con làm gì, tôi hỏi: “Con nghĩ sao nếu chúng ta làm thế này?” hoặc “Ý con về chuyện này là gì?”. Việc tôn trọng ý kiến giúp con tôi trở nên tự tin hơn và cảm thấy mình thực sự quan trọng với mẹ.
Và khi con bước vào tuổi teen, khoảng 13-18 tuổi, tôi hiểu rằng mình cần thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận. Đây là giai đoạn con muốn khẳng định bản thân, và tôi đã học cách trò chuyện với con như một người bạn. Thay vì dạy bảo hay áp đặt, tôi cùng con thảo luận, đôi khi chỉ đơn giản là lắng nghe để con giải tỏa cảm xúc.
Làm mẹ thông thái không khó, chỉ cần bắt đầu từ sự chân thành
Tôi không phải là một người mẹ hoàn hảo, và tôi tin không ai trong chúng ta là hoàn hảo cả. Nhưng tôi luôn cố gắng làm mẹ bằng cả trái tim mình. Nghệ thuật nói chuyện với con không phải là điều gì cao siêu. Đó chỉ là cách chúng ta lắng nghe, thấu hiểu và đồng hành cùng con một cách chân thành nhất.
Nếu bạn cũng đang băn khoăn về cách trò chuyện với con, hãy thử bắt đầu bằng việc lắng nghe con thật sự. Không phán xét, không áp đặt, chỉ cần bạn dành cho con sự quan tâm và yêu thương chân thành, bạn sẽ thấy con mở lòng hơn từng ngày.
Hãy bắt đầu ngay từ hôm nay, bởi mỗi khoảnh khắc bạn nói chuyện với con đều là những hạt giống yêu thương mà bạn gieo trồng cho tương lai của con mình.